RAHMET SAĞANAĞI BERAT KANDİLİ

Mübarek Üç Ayların üçüncü Kandil Gecesi olan Berat Kandilini, 01 Haziran Pazartesi günü idrak edeceğiz. Rabbim cümlemizi bu Mübarek Berat Kandiline sağlık, sıhhat, afiyet ve sevdiklerimizle birlikte kavuştursun. Rahmet, mağfiret ve oruç ayı Ramazan-i Şerif ayına ulaştırsın.

Berat kelimesi “el-berae” kelimesinin Türkçedeki kullanılış şeklidir. Beri olmak, aklanmak, temiz ve suçsuz çıkmak, kişinin bir yükümlülükten kurtulması demektir. Müslümanların bu gece Allah’ın affı ve bağışlaması ile günah yüklerinden kurtuluşa ermeleri umulduğu için de Berat Gecesi denilmiştir. Bu gecenin dört adı vardır. “Mübarek Gece”, “Berae Gecesi”, “Sakk Gecesi” (Belge ve senet), ve “Rahmet Gecesi”.

Berat Gecesi, Müslümanlarca kutsal sayılmış, bu gecenin diğer gecelerden farklı bir şekilde geçirilmesi adet halini almıştır. (İslam Ansiklopedisi, 5.cilt 475)

Kur’an-i Kerim’in Duhan suresinde Yüce Allah şöyle buyurmaktadır:

“Ha Mim. Apaçık olan Kitab’a andolsun ki, biz onu mübarek bir gecede indirdik. Şüphesiz biz insanları uyarmaktayız. Katımızdan bir emirle her hikmetli iş o gecede ayırt edilir…” (Duhan su. 1-3)

Bu ayet-i kerimede geçen “mübarek bir gece” nin Kadir gecesi olduğunu söyleyen müfessirler çoğunlukta ise de, Müfessir sahabelerden İkrime el-Berberi (ra) başta olmak üzere bir grup alimler de, bu gecenin Berat gecesi olduğunu söylemişlerdir.(Taberi .xxv.108-109). Bir başka görüş ise, bütün hikmetli işlerin ayırımının yapılmasına Berat Gecesinde başlanmakta ve bu işlemin Kadir gecesinde sona ereceğidir.

İbni Abbas (ra) dan rivayet edildiğine göre, hikmetli işlerin ayırt edilmesi şu şekilde cereyan etmektedir: “Bu seneden gelecek seneye kadar meydana gelecek olayların hepsi ayrı ayrı melekler tarafından defterlere yazılır. Rızıklar, eceller, zenginlik, fakirlik, ölümler, doğumlar hep bu esnada kaydedilir. Rızıkla alakalı defterler Mikail (as) a verilir. Savaşlarla ilgili defterler Cebrail (as) a verilir, Ameller nüshası dünya semasında görevli melek olan İsrafil (as) a verilir. Ölüm ve musibetlerle ilgili defterlerde de Azrail (as) a teslim edilir. Fahrettin Razi’ nın açıklamasına göre bu defterlerin düzenlenmesi Berat Gecesinde başlar, Kadir Gecesinde tamamlanarak her defter sahibine teslim edilir.” (Hülasetü’l-Beyan. 13.5251)

Berat Gecesi, Kur’an-ı Kerimin tamamı Levh-i Mahfuzdan dünya semasına toptan indirildiği gecedir. Buna inzal denir. Kadir gecesinde ise peygamberimize ilk kez parça parça indirilmeğe başlanmıştır. Buna da tenzil denir. (Bak. Elmalılı, V,4293-4295)

Berat Gecesi, bilerek veya bilmeyerek işlenen hata ve günahlardan tövbe ederek, günahların kalplerde bıraktığı kirlilikten arınma, sıkılan ve bunalan ruhların Yüce Rabbimizin rahmetine ve mağfiretine ulaşması adına Müslümanların önüne açılmış bir fırsattır.

Kandil Geceleri, dünyanın koşuşturması içerisinde varlık ve yaratılış gayesini adeta unutup, sonu gelmez emeller ve hevesler peşinde koca bir ömrü heba eden insanlara özüne dönme, kendini sorgulama, geçici olanla kalıcı olanı fark etme, kalp gözünü açma ve gönül dünyasını temizleme fırsatı sunmaktadır.

Bu Mübarek Kandil Geceleri, Rabbimize, kendimize ve bütün insanlığa karşı sorumluluklarımızı hatırlatır. Bu görevlerimizi ihmal edip etmediğimizi yeniden düşünme, tövbe ederek geçmişi affettirme, dua, azim ve kararlılıkla geleceği inşa etme imkânı sağlar. (Prof. Dr. Ali Bardakoğlu

Berat gecesinin birçok özelliği vardır:

1) Bu gecede önemli, hikmetli işlerin seçimi ve ayırımı yapılır.

2) Bu geceyi ibadetle geçirenlere yardımcı olması amacıyla Allah tarafından melekler gönderilir.

3) Bu gece bağışlanma ve af gecesidir. Allah’ın rahmetinin coştuğu gecedir.

4) Bu gecede yapılan ibadetlerin fazileti çok büyüktür.

5) Bu gecede Peygamberimize şefaat yetkisinin tamamı verilmiştir. Bu yetkinin üçte biri Şaban'ın on üçüncü günü, üçte biri Şaban'ın on dördüncü günü, geri kalan üçte biri de Şaban'ın on beşinci günü, yani bu gece verilmiştir.

6) Kıblenin Mescid-i Aksa’dan Mekke’deki Kâbe istikametine çevrilmesi de Berat gecesinde gerçekleştiği bir kısım âlimler tarafından kabul edilmektedir.

7) Peygamber (sav) Efendimizin en büyük mucizelerinden olan Şakk-ı Kamer (Ay’ın ikiye bölünmesi) olayı bu gece meydana geldiği söylenmektedir.

“Cebrail as bana gelip şöyle dedi:"Bu gece Şaban'ın on beşinci gecesidir. Allah Teâlâ bu gece cehennemden Beni Kelb kabilesinin koyunlarının tüyleri sayısınca insanları Cehennem'den azat eder. Ancak bu gecede Allah şu kimselere rahmet nazarıyla bakmaz. Kendisine şirk koşanların, Müslümanlara karşı kin ve düşmanlık besleyenlerin, akrabaları ile münasebeti kesenlerin, gururlu ve kibirlilerin, ana-babasına asi olanların ve içki içmeye devam edenlerin yüzüne bakmaz. " Beyhaki,et-Tergîb ve't-Terhib, II 471, V.162 ). (Tirmizi, Savm,39; İbn Mace. İkame,191).
2-         Yine Hz. Aişe (ra) validemiz anlatıyor:

“Resulüllah (sav) geceleyin kalkıp namaza durdu. Secdeyi o kadar çok uzattı ki, ruhunu teslim ettiğini zannettim. Onu böyle hareketsiz görünce kalkıp başparmağını hareket ettirdim, hareket edince yerime geri döndüm ve secdesinde şöyle dua ettiğini işittim: "Azabından affına sığınırım, gazabından rızana sığınır, senden yine sana sığınır (iltica ederim). Sana gereği gibi hamd etmekten âcizim. Sen kendini senâ ettiğin gibi yücesin." .( Müslim. Salat. 2229).Başını secdeden kaldırıp namazdan ayrılınca:

-Ey Aişe (Hümeyra) ! Resulullah (sav) in senin hakkını yerine getirmediğini mi zannettin? Buyurdu. Ben:

-Hayır, vallahi Ya Resulellah! Secdeyi uzatmandan dolayı ruhunun kabzedildiğini zannettim” dedim. Bunun üzerine Resulullah (sav) şöyle buyurdu:

-Bu gece hangi gecedir biliyor musun?. Ben:

-Allah ve Resulü daha iyi bilir” deyince, Peygamber (sav):

-Bu gece Şaban’ın on beşinci gecesidir. Allah (cc), Şaban’ ın on beşinci gecesinde kullarının haline muttali olur, bağışlanma dileyenleri bağışlar, yardım dileyenlere yardım eder, kin tutan kimseleri bu hallerinden vazgeçene kadar, mağfiretinden mahrum bırakır.”(Beyhaki, et-Tergîb ve't-Terhib, II,472.473)

3- Hz. Ali (ra) dan, Peygamber (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etti.

            "Şaban ayının yarısı on beşinci gecesi olunca, o geceyi ibadetle, gündüzünü oruçla geçiriniz. Çünkü Cenâb-ı Allah’ın rahmeti o gece güneşin batmasıyla dünya semasına tecelli eder ve şöyle nida eder: “Bağışlanmak, af dileyen yok mu? Onu affedeyim, günahlarını bağışlayayım. Rızık isteyen yok mu? Ona rızık vereyim. Şifa dileyen yok mu? Ona şifâ vereyim. Bir derde mübtela olan yok mu? Derdine deva vereyim”. Bu hal güneş doğuncaya kadar devam eder.” İbni Mace. İkame.191. et-Tergîb ve't-Terhib, II,473)

4- "Allah Teâlâ Şaban'ın on beşinci geresi (Berâet gecesi) tecelli eder ve ana-babaya asi olanlarla Allah'a ortak koşanlar dışında bütün kullarını bağışlar. " (İbn Mace, İkametü's-Salât, 191; Tirmizî, Savm, 38)

5- “Şu beş gecede yapılan dualar kabul edilir, geri çevrilmez. Regaip Gecesi, Şaban ayının on beşinci gecesi, Cuma geceleri, Ramazan bayramı gecesi ve Kurban Bayramı gecesi” (İbn-i Asâkir; Muhtar’ul- Ehadis. H.568)

6- Zeyd oğlu Üsame (ra) dan: “ Ya Resulellah! Sizin Şaban ayında tuttuğunuz oruç kadar hiçbir ayda oruç tuttuğunuzu görmüyorum” dediğimde şöyle buyurdular:

“-Bu ay, Recep ile Ramazan arasında öyle faziletli bir aydır ki, insanlar bundan gafildir. Bu ayda ameller, Âlemlerin Rabbine yükseltilir. Bu nedenle ben de amelimin oruçlu iken Allah’a yükseltilmesini istiyorum”.( Nesai.Savm.70. et-Tergîb ve't-Terhib, II, 467)

  Berat Gecesi Duası:

Anlamı:

"            Kaynakların belirttiğine göre Berat Gecesine ait özel bir namaz yoktur. İmam-i Gazzali, bu gece her rek’atında Fatiha’dan sonra on ihlâs okunmak suretiyle kılınacak yüz rek’at veya Fatiha’dan sonra yüz ihlâs okunan on rekât namaz kılmanın çok sevap olduğuna dair bir rivayet nakletmişse de (İhya, 1.203), Zeynuddin el- Iraki ve Nevevi gibi âlimler bunun aslının olmadığını ve bid’at olduğunu kaydetmişlerdir. (El-Mecmu’,1V.56)

            lll. yüzyılda yaşayan Fakihi, Mekke’de Berat Gecesinin kutlanması ile ilgili bilgi vermektedir. Mekke halkı Mescid-i Haram’da namaz kılmak, Kâbe’yi tavaf etmek ve Kur’an okumak suretiyle Berat Gecesini ihya ederlerdi. (Ahbaru Mekke,lll.84) Fakihi den üç asır sonra Mekke’yi ziyaret eden İbn Cübeyr de benzer bilgiler vermektedir. (er.Rihle.119-120).

Berat Gecesinde halka tatlı dağıtma geleneğini ilk başlatan kişi ise Selçuklu Veziri Fahrülmülk olduğunu İbn Kesir eserinde belirtmektedir. (İbn Kesir. Xll.7)

            Berat Gecesinin fazileti ve ihyası ile ilgili müstakil risaleler yazılmıştır.

            Bu gece ibadet ve dualarımızla Rabbimize yakınlaşmalı, Yüce Mevla’mıza, ailemize, çocuklarımıza, çevremize, milletimize ve bütün insanlığa karşı olan görev ve sorumluluklarımızı yeniden hatırlayarak yeni bir ümit, azim ve kararlılıkla geleceğe bakma melekemizi güçlendirmeliyiz.

            “Rabbimiz! Biz kendimize zulmettik. Eğer bizi bağışlamaz ve bize acımazsan mutlaka kaybedenlerden oluruz.”   A’raf su.7/23.

            Bu idrak ve şuur içerisinde ihya edeceğimiz Berat Gecesinin hepimiz için hayırlara vesile olmasını Yüce Allah’tan niyaz eder, tüm Müslüman kardeşlerimin Berat Kandilini tebrik ederim.

            Yüce Rabbim cümlemizi mübarek Ramazan-i Şerif ayına kavuştursun.

Kemalettin AKSOY

Bayburt İl Müftüsü